KONU : 7491 SAYILI KANUN İLE GETİRİLEN DÜZENLEMELER
1-Yabancı Kurumlara İştirak Eden Kurumlara İştirak Kazancı İstisnasının %50 Oranında Uygulanması
Kurumlar Vergisi Kanununun 5/1-b maddesinde yapılan değişiklikle, kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan anonim ve limited şirket niteliğindeki yabancı kurumlara iştirak eden kurumlara, yurt dışı iştirakin ödenmiş sermayesinin en az % 50’sine sahip olunması ve kazancın elde edildiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye'ye transfer edilmiş olması şartıyla, Kurumlar Vergisi Kanununun 5/1-b maddesinde belirtilen diğer şartlar aranmaksızın iştirak kazancı istisnasının %50 oranında uygulanması düzenlenmiştir.
2-Hizmet İhracında Elde Edilen Kazanca Uygulanan İndirim Oranının %80’e Çıkarılması
Kurumlar Vergisi Kanununun “Diğer İndirimler” başlıklı 10 uncu maddesinde yapılan değişiklikle, bu hizmetlerden elde edilen kazançlara indirim uygulanabilmesi için kazancın tamamının, elde edildiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmesi şartı getirilmiş ve indirim oranı %80’e çıkarılmıştır.
3-Aracılı İhracat Sözleşmesine Dayanarak Gerçekleştirilen İhracat Faaliyetlerine Kurumlar Vergisinin 5 Puan İndirimli Olarak Uygulanması
Kurumlar Vergisi Kanunun “Kurumlar vergisi ve geçici vergi oranı” başlıklı 32 nci maddesinde yapılan değişiklikle, aracılı ihracat sözleşmesine dayanarak imalatçı veya tedarikçi kurumların dış ticaret sermaye şirketleri veya sektörel dış ticaret şirketleri üzerinden gerçekleştirdikleri ihracat faaliyetlerine ilişkin elde ettikleri kazançlar için de 5 puanlık indirimden faydalanmaları sağlanmıştır.
4-Kur Korumalı Hesaplara Uygulanan Kurumlar Vergisi İstisnası Süresinin Uzatılması
Kur korumalı mevduat ve katılım hesaplarına uygulanan kurumlar vergisi istisnasının süresi 31/12/2023 tarihinde dolmaktaydı.
Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 14 üncü maddesinde yapılan değişiklikle, kur korumalı mevduat ve katılım hesaplarına uygulanan kurumlar vergisi istisnasının süresi 30/6/2024 tarihine kadar uzatılmıştır.
5-Katılım Finans Kefalet Anonim Şirketine Kurumlar Vergisi Muafiyeti Getirilmesi
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun “Muafiyetler” başlıklı 4 üncü maddesinde yapılan değişiklikle, katılım bankalarının ortağı olduğu ve katılım bankacılığı ilke ve esaslarına uygun her türlü finansman için kefalet vermek amacıyla kurulan Katılım Finans Kefalet Anonim Şirketine de kurumlar vergisi muafiyeti tanınmaktadır.
6-Sorumlu Sıfatıyla Beyan Edilen KDV’nin İndiriminde KDV'nin Ödenmiş Olması Şartına KDV Kanununda Yer Verilmesi
Hatırlanacağı üzere, 16/2/2021 tarihli R.G’de yayımlanan 35 Seri No.lu KDV Tebliğinin 15 inci maddesi ile tevkifat uygulamasından kaynaklanan iade taleplerinin yerine getirilmesinde, alıcı tarafından 2 No.lu KDV beyannamesi ile beyan edilen ve tahakkuk ettirilen KDV’nin ödenmiş olması şartı getirilmişti.
1 Mart 2021 tarihinde yürürlüğe giren Tebliğ değişikliğinin yürütmesi, Danıştay Dördüncü Dairesinin 1/2/2022 tarih ve Esas No:2021/2647 sayılı Kararı ile durdurulmuş; bu karara karşı Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yapılan itiraz ise Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunca 23/3/2022 tarih ve İtiraz No: 2022/3 sayılı Karar ile reddedilmişti.
Bu Karar üzerine, Gelir İdaresi Başkanlığınca hazırlanan 13.5.2022 tarih ve 63230 sayılı Genel Yazı’da “Danıştay Dördüncü Dairesinin 1/2/2022 tarih ve Esas No:2021/2647 sayılı Kararı ile KDV Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair 35 Seri No.lu Tebliğin 15 inci maddesinin yürütmesi durdurulduğundan, tevkifat uygulamasından kaynaklanan iade taleplerinin yerine getirilmesinde, alıcı tarafından 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilen ve tahakkuk ettirilen KDV'nin ödenmiş olması şartı mükelleften aranmayacaktır.” açıklamasına yer verilmiştir.
Katma Değer Vergisi Kanununun "Vergi İndirimi" başlıklı 29 uncu maddesinin (1) numaralı fıkrasına eklenen bent ile vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar tarafından sorumlu sıfatıyla 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilerek ödenen katma değer vergisinin indirim konusu yapılmasına ilişkin düzenleme yapılmaktadır. Böylelikle iptal edilen hüküm, yasal düzenlemeye bağlanmaktadır.
7-Cumhurbaşkanına İade Hakkını Kısmen Veya Tamamen Kaldırma Veya Yeniden Koyma Ve Bu Şekilde İade Hakkı Kısıtlanan Mal Veya Hizmetleri Belirleme Yetkisi Verilmesi
Katma Değer Vergisi Kanununun 36 ncı maddesinde yapılan değişiklikle, iade hakkını kısmen veya tamamen kaldırma veya yeniden koyma ve bu şekilde iade hakkı kısıtlanan mal veya hizmetleri belirleme
konusunda Cumhurbaşkanına yetki verilmektedir.
8-Sorumlu Sıfatıyla Verilen KDV Beyannamelerinin Verilme Ve Ödeme Zamanlarının Öne Çekilmesi
Katma Değer Vergisi Kanununun “Beyanname verme zamanı” başlıklı 41 inci maddesinde yapılan değişiklikle, vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanların katma değer vergisi beyannamelerini verecekleri tarih öne çekilerek vergilendirme dönemini takip eden ayın 21 inci günü olarak belirlenmektedir.
Katma Değer Vergisi Kanununun “Verginin Ödenmesi” başlıklı 46 ncı maddesinde yapılan değişiklikle, vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanların beyan ettikleri katma değer vergisi tutarlarını ödeme tarihi öne çekilerek vergilendirme dönemini takip eden ayın 23 üncü günü olarak belirlenmektedir.
9-Bazı Projeler İçin Uygulanan KDV İstisnası Süresi Uzatılmaktadır.
3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanuna göre yap-işlet-devret modeli çerçevesinde gerçekleştirilecek projeler ile 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun ek 7 nci maddesine göre Yüksek Planlama Kurulu tarafından kiralama karşılığı yaptırılmasına karar verilen sağlık tesislerine ilişkin projeler ve 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 23'üncü maddesine göre Milli Eğitim Bakanlığı tarafından kiralama karşılığı yaptırılmasına karar verilen eğitim öğretim tesislerine ilişkin projelerden 31/12/2023 tarihine kadar ihale veya görevlendirme ilanı yayımlanacak olanların; ihale edilmesi ile görevlendirilen veya projeyi üstlenenlere yatırım döneminde proje kapsamında yapılan mal teslimleri ve hizmet ifaları 31/12/2023 tarihine kadar KDV’den istisna edilmiştir.
KDV Kanununun geçici 29 uncu maddesinde yapılan değişiklikle söz konusu istisnanın uygulama süresi
“31/12/2028” tarihine kadar uzatılmaktadır.
10-Ulaştırma Ve Alt Yapı Harcamalarına Yönelik KDV İstisnasının Süresinin Uzatılması
KDV Kanununun geçici 32 nci maddesi uyarınca, şehir içi raylı ulaşım sistemleri, metro, tramvay, teleferik, telesiyej ve füniküler ile bunların hatları, istasyonları, yolcu terminalleri ve durakları ve bu iş ve işlemlerle ilgili tesisler ile eklenti veya bütünleyici parçalarının Ulaştırma ve Alt Yapı Bakanlığı, belediyeler ve bunların bağlı kuruluşları arasında yapılacak devir ve teslimleri 31/12/2023 tarihine kadar KDV’den istisnadır.
KDV Kanunun geçici 32 nci maddesinde yapılan değişiklikle, bu istisnanın uygulama süresi “31/12/2028”
tarihine kadar uzatılmaktadır.
11-Taşınmazların Sosyal Güvenlik Kurumuna Devir Ve Teslimi İle Bu Taşınmazların Sosyal Güvenlik Kurumu Tarafından Devir Ve Tesliminde Uygulanan KDV İstisnasının Süresinin Uzatılması
KDV Kanununun geçici 33 üncü maddesi uyarınca, 5510 sayılı Kanunun geçici 41 inci maddesi kapsamında taşınmazların Sosyal Güvenlik Kurumuna devir ve teslimi ile bu taşınmazların Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından devir ve teslimi 31/12/2023 tarihine kadar KDV’den istisnadır.
KDV Kanunun geçici 33 üncü maddesinde yapılan değişiklikle, söz konusu istisnanın uygulama süresi
“31/12/2028” tarihine kadar uzatılmaktadır.
12- Sosyal İçerik Üreticiliği İle Mobil Cihazlar İçin Uygulama Geliştiriciliğinde Kazanç İstisnasının
Kapsamının Genişletilmesi
Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 20/B maddesi ile yalnızca internet ortamındaki sosyal ağ sağlayıcıları üzerinden metin, görüntü, ses, video gibi içeriklerin paylaşılması suretiyle elde edilen kazançlar için istisna uygulanmaktadır.
Bununla birlikte, benzer faaliyetler sosyal ağ sağlayıcısı tanımına girmeyen elektronik ortamlar üzerinden de yapılabilmektedir.
Yapılan düzenleme ile gerçek kişilerin; internet sayfası/ sitelerinde veya herhangi bir dijital platformda metin, görüntü, ses, video gibi içerikleri paylaşması; internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden eğitim, yemek tarifi, ürün tanıtımı gibi videolar paylaşması veya yine bu ortamlar üzerinden veri işleme ve geliştirme gibi içerikler paylaşmak suretiyle kazanç elde edilmesi de istisna kapsamına alınmaktadır.
Böylelikle, gerçek kişilerin, yapılan düzenleme ile internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden elde edecekleri kazançlar da mevcut istisna düzenlemesinin içerisine alınarak istisnanın kapsamı genişletilmektedir.
13-Yurt Dışından Elde Edilen Kar Paylarının Yarısının Gelir Vergisinden İstisna Edilmesi
Gelir Vergisi Kanununun “Menkul sermaye iratlarında” başlıklı 22 nci maddesinde yapılan düzenleme ile gerçek kişilerce, kanunî ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan anonim ve limited şirket niteliğindeki kuramların ödenmiş sermayesinin en az %50’sine sahip olunması ve elde edilen kar payının elde edildiği takvim yılına ilişkin yıllık gelir vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye’ye getirilmesi şartıyla, elde edilen kar paylarının yarısı gelir vergisinden istisna edilmektedir.
14-Götürü Gider Uygulamasının Kaldırılması
Gelir Vergisi Kanununun “İndirilecek Giderler” başlıklı 40 ıncı maddesinde öngörülen düzenlemeyle götürü
gider uygulaması yürürlükten kaldırılmıştır.
15-Hizmet İhracında Elde Edilen Kazanca Uygulanan İndirim Oranının %80’e Çıkarılması
Yapılabilmektedir.
Gelir Vergisi Kanununun “Diğer İndirimler” başlıklı 89 uncu maddesinde yapılan değişiklikle, bu hizmetlerden elde edilen kazançlara indirim uygulanabilmesi için, kazancın tamamının, elde edildiği takvim yılına ilişkin yıllık gelir vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmesi
şartı getirilmekte ve indirim oranı %80’e çıkarılmaktadır.
16-Sporcu Ücretlerinin Vergilendirilmesine İlişkin Sabit Oran Uygulamasının Süresinin Uzatılması
Gelir Vergisi Kanununun geçici 72 nci maddesinde yapılan değişiklikle, sporcu ücretlerinin sabit oranlarda tevkif suretiyle vergilendirilmesi uygulaması, 31/12/2028 tarihine kadar uzatılmaktadır.
17-Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu Kapsamında Düzenlenen Ürün Senetlerinin Elden Çıkarılmasından Doğan Kazançlara Uygulanan İstisna Süresinin Uzatılması
Gelir Vergisi Kanununun geçici 76 ncı maddesinde yapılan değişikle, Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında düzenlenen ürün senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar için gelir ve kurumlar vergisi açısından var olan ve 31/12/2023 tarihi itibarıyla sona erecek olan istisnanın uygulama süresi
31/12/2028 tarihine kadar uzatılmıştır.
18-Ar-Ge Ve Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında İktisap Edilen Yeni Makina Ve Teçhizat İçin Amortisman Oran Ve Sürelerinin Mevcut Faydalı Ömür Sürelerinin Yarısı Dikkate Alınarak Hesaplanması Uygulamasında Süre Uzatılıyor
Vergi Usul Kanununun geçici 30 uncu maddesi uyarınca, sanayi sicil belgesini haiz mükelleflerce münhasıran imalat sanayiinde veya Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde bulunan mükelleflerce bu faaliyetlerinde kullanılmak üzere ya da yatırım teşvik belgesi bulunan mükelleflerce bu belge kapsamında 31/12/2023 tarihine kadar iktisap edilen yeni makina ve teçhizat için uygulanacak amortisman oran ve süreleri, mevcut faydalı ömür sürelerinin yarısı dikkate alınmak suretiyle hesaplanmaktadır.
Vergi Usul Kanununun geçici 30 uncu maddesinde yapılan değişiklikle, 31/12/2023 tarihinde sona eren bu uygulamanın süresi 31/12/2024 tarihine kadar uzatılmıştır.
19-Banka Ve Finans Kurumlarınca Yapılacak Enflasyon Düzeltmesinin Vergi Matrahını Etkilenmemesi
Vergi Usul Kanununun geçici 33 üncü maddesine eklenen fıkrayla, bankalar, 6361 sayılı Kanun kapsamındaki şirketler, ödeme ve elektronik para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumlan ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketlerinin geçici vergi dönemleri de dahil olmak üzere 2024 ve 2025 hesap dönemlerinde yapacakları enflasyon düzeltmesi sonucu oluşacak kar veya zararların kazancın tespitinde dikkate alınmaması düzenlenmiştir.
20-Motorlu Araç Ticareti Yapanların Kendi Aralarında Yaptıkları Adi Sözleşmelere İstinaden, ÖTV Aranmaksızın İşlem Tesis Edilmesinin Önüne Geçilmesi
Özel Tüketim Vergisi Kanununun “Tanımlar, teslim ve teslim sayılan haller” başlıklı 2 nci maddesinde yapılan değişiklikle, motorlu araç ticareti yapanların kendi aralarında yaptıkları adi sözleşmelere istinaden, ÖTV aranmaksızın işlem tesis edilmesinin önüne geçilmesini sağlamak üzere, söz konusu sözleşmelerin noterde düzenlenmesi gerektiği hususu açıklığa kavuşturulmaktadır.
21-Yurt İçinden Serbest Bölgelere Yapılan Teslimlerin İhracat İstisnası Kapsamında Olmadığı Hususuna ÖTV Kanununda Yer Verilmesi
ÖTV Kanununun 5 inci maddesinde yapılan değişiklikle, serbest bölgeye yapılan teslimlerin ihracat istisnası kapsamında olmadığı hususu, Kanuna açıkça yazılarak oluşacak ihtilafların önüne geçilmesi sağlanmaktadır.
22-Konut Kredilerine Uygulanan Bsmv İstisnasına Sınırlandırılma Getirilmesi
Bilindiği üzere, kooperatifler aracılığıyla TOKİ ve bankalar tarafından açılan konut kredileri ile 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 57 nci maddesinde tanımlanan konut finansmanı kapsamında kullandırılan krediler ve yapılan sigorta işlemleri dolayısıyla lehe alınan paralar banka ve sigorta muameleleri vergisinden (BSMV) istisna tutulmuştur.
6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun “İstisnalar” başlıklı 29 uncu maddesinde yapılan değişiklikle, barınma ihtiyacının karşılanması amacını aşan konut edinimlerine ilişkin krediler ile bu kredilere ilişkin yapılan sigortalar dolayısıyla lehe alınan paraların söz konusu istisna düzenlemeleri dışında tutulması amaçlanmaktadır. Bu çerçevede, madde ile istisna uygulamasına sınırlama getirilmekte olup, kredinin kullanıldığı tarih itibarıyla üzerine kayıtlı konuta sahip olanların doğrudan veya kooperatifler aracılığıyla kullandıkları konut kredileri dolayısıyla lehe alınan paralar istisna kapsamı dışına çıkarılmaktadır. Bunun yanı sıra, söz konusu kredi işlemlerine ilişkin yapılan sigortalar dolayısıyla lehe alman paralar da istisna kapsamı dışına çıkarılmaktadır.
23-Bazı Kamu Alacaklarının Taşınmaz Devriyle Ödenmesinde Sürenin Uzatılması
6183 sayılı Kanun’un Geçici 8 inci maddesi uyarınca, özelleştirme kapsamına alınan kuruluşlar, iktisadi devlet teşekkülleri, kamu iktisadi kuruluşları ile bunların müesseseleri, bağlı ortaklıkları ve iştirakleri ve belediyeler dahil bu maddede sayılan kamu idarelerinin taşınmazları, bu kanun kapsamına giren borçlarına karşılık, bütçenin gelir ve gider hesaplarıyla ilişkilendirilmeksizin Maliye Bakanlığınca satın alınabilmektedir.
6183 Sayılı (AATUHK)’un geçici 8 inci maddesinde yapılan değişiklikle, söz konusu düzenlemenin uygulama süresi 31/12/2023 tarihinden 31/12/2028 tarihine uzatılmıştır.
24-Uluslararası İhalelere İlişkin Damga Vergisi İstisnası Uygulamasında Değişiklik
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun ek 2 nci maddesinin (2) numaralı fıkrasının (a) bendi uyarınca, Kalkınma Bakanlığınca yayımlanan cari yıl yatırım programında yer alan yatırımlardan ve Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığının bu programda yer almayan kamu yatırımlarından uluslararası ihaleye çıkarılanların ihalesini kazanan veya yabancı para ile finanse edilenlerin yapımını üstlenen ana yüklenici firmaların faaliyetlerine Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesine bağlı olarak damga vergisi istisnası uygulanmak suretiyle ülkeye döviz girişinin sağlanması ve ülkeden döviz çıkışının engellenmesi amaçlanmakta iken, ek 2 nci maddede yer alan “Uluslararası ihale: Kamu kurum ve kuruluşları tarafından yerli ve yabancı firmaların ayrı ayrı veya birlikte iştirakine açık olarak çıkılan ve yabancı firmalarca da teklif verilen ihale” şeklindeki tanımda bulunan "ve yabancı firmalarca da teklif verilen" ibaresi Anayasa Mahkemesi'nin 24/12/2020 tarihli ve E:2020/15; K:2020/78 sayılı Kararı ile hukuki öngörülebilirlik ve belirlilik ilkelerine aykırı olduğu gerekçesiyle iptal edilmiş olup, söz konusu Karar 28/4/2021 tarihli ve 31468 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe girmiştir.
Anayasa Mahkemesinin iptal kararı sonrasında, yabancı firmalarca teklif verilmese dahi, Kanunun ek 2 nci maddesinin 2/a fıkrasında belirtilen yatırımlara ilişkin olarak ihale makamlarınca, yerli ve yabancı isteklilere açık olarak çıkılan tüm ihalelerde düzenlenen kağıtlara damga vergisi istisnası uygulanması söz konusu olmaktadır. Bu durum, tam mükellef firmalar tarafından üstlenilen söz konusu ihalelerde, yerli ve yabancı firmalar arasında rekabet oluşturmak suretiyle hem kamunun yatırım maliyetinin düşürülmesi hem de ülkeden döviz çıkışının engellenmesi amacının dışına çıkılmasına ve vergi kaybına neden olmaya başlamıştır.
Damga Vergisi Kanununun ek 2 nci maddesinin (2) numaralı fıkrasının (a) bendinde yapılan değişiklikle, halihazırda cari yıl yatırım programları Cumhurbaşkanı Kararları ile yürürlüğe konulduğundan, 488 sayılı Kanunun ek 2 nci maddesinin (2) numaralı fıkrasının (a) bendinde (mülga) Kalkınma Bakanlığına yapılan atıfta değişiklik yapılmakta, ayrıca anılan bentte sayılan yatırımlara yönelik istisna uygulamasının genel amacına hizmet etmeyen uluslararası ihaleye çıkarılanlar ile uluslararası ihalelerde tamamı üzerinden, yabancı para ile finanse edilenler yönüyle kaldırılması yönünde düzenleme yapılmıştır.